Powódź - popis siły Matki Natury
Powódź - popis siły Matki Natury
Na Ziemi istnieje tylko kilka miejsc, gdzie problem powodzi nie występuje. Powodzie należą do najbardziej powszechnych i najbardziej niszczycielskich zagrożeń naturalnych na Ziemi. Każdy obszar, w którym pada deszcz, jest podatny na wystąpienie tego kataklizmu, aczkolwiek deszcz to nie jedyna przyczyna powodzi.
Jak powstają powodzie?
Powódź występuje, gdy woda zalewa ziemię, która normalnie jest sucha. Może do tego dość na wiele sposobów.
Nadmierny deszcz, pęknięta tama lub grobla, szybkie topnienie śniegu lub lodu, a nawet działalność bobra może przepełnić rzekę, powodując przedostanie się wody na przylegające tereny, zwane obszarem zalewowym. Powodzie przybrzeżne występują, gdy potężna burza lub tsunami powodują, że morze wzbiera i woda przedostaje się w głąb lądu.
Zwykle powodzie formują się przez wiele godzin, a nawet dni, dając okolicznym mieszkańcom czas na przygotowanie się lub ewakuację. Jednak zdarzają się i takie, które tworzą się w szybkim tempie i bez ostrzeżenia. Tak zwane błyskawiczne powodzie są niezwykle niebezpieczne, natychmiast zamieniając łagodny strumień w rwącą rzekę, która zmiata dosłownie wszystko na swojej drodze.
Zmiany klimatyczne zwiększają ryzyko powodzi na całym świecie, szczególnie na obszarach przybrzeżnych i nisko położonych, ze względu na ich narażenie na ekstremalne zjawiska pogodowe oraz rosnące poziomy wód w morzach. Wzrost temperatury towarzyszący globalnemu ociepleniu przyczynia się między innymi do wolniejszego przemieszczania się huraganów, które niosą ze sobą więcej deszczu i dłużej unoszą się nad danym obszarem, znacząco zwiększając ilość wody w rzekach. Tego rodzaju zjawisko doprowadziło chociażby do ulewnych deszczów i powodzi w Kalifornii na początku 2019 roku.
Tymczasem topnienie lodowców przyczynia się do wzrostu poziomu wody w morzach, co powoduje długotrwałe, przewlekłe ryzyko powodziowe dla wielu miejsc na świecie - od Wenecji po Wyspy Marshalla.
Skutki powodzi
Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju powodzie powodują ponad 40 miliardów dolarów szkód rocznie na całym świecie. W samym USA straty wynoszą średnio blisko 8 miliardów dolarów rocznie. W ostatnich dziesięcioleciach liczba ofiar śmiertelnych wzrosła do ponad 100 osób rocznie. W dolinie Żółtej Rzeki w Chinach niektóre z najgorszych powodzi na świecie zabiły miliony ludzi.
Gdy wody powodziowe cofają się, zniszczone obszary często pokrywają się grubymi warstwami mułu i błota. Woda i krajobraz mogą być zanieczyszczone niebezpiecznymi materiałami, takimi jak śmieci, odpadki o ostrych krawędziach, pestycydy, paliwo i nieoczyszczone ścieki. Potencjalnie niebezpieczne zakwity pleśni mogą szybko pokryć nasiąknięte wodą tereny.
Mieszkańcy zalanych obszarów często zostają bez dostępu do prądu i czystej wody pitnej, co prowadzi do wybuchów groźnych chorób przenoszonych przez wodę, takich jak dur brzuszny, wirusowe zapalenie wątroby typu A i cholera.
Zapobieganie powodziom
Powódź, zwłaszcza na terenach zalewowych rzek, jest naturalna jak deszcz i występuje od milionów lat. Słynne żyzne tereny zalewowe, takie jak Dolina Missisipi, Dolina Nilu w Egipcie i Eufrat na Bliskim Wschodzie, wspierają działalność rolniczą od tysiącleci, ponieważ na tych terenach powodzie zawsze pozostawiały za sobą mnóstwo bogatych w substancje odżywcze mułów. Niestety to ludzie zwiększyli ryzyko chorób i szkód, a nawet śmierci, coraz częściej budując domy, firmy i infrastrukturę na wrażliwych obszarach zalewowych.
Aby zmniejszyć ryzyko, wiele rządów nakazuje, aby mieszkańcy obszarów zagrożonych powodzią wykupili ubezpieczenie od powodzi i ustalili wymogi budowlane mające na celu zwiększenie odporności budynków na powódź. Niestety jest to egzekwowane z różnym powodzeniem…
Ogromne wysiłki na rzecz złagodzenia i przetrwania nieuniknionych powodzi zaowocowały jednymi z najbardziej ambitnych wysiłków inżynieryjnych w historii, w tym rozbudowanym systemem wałów przeciwpowodziowych w Nowym Orleanie, czy masywnymi wałami oraz zaporami w Holandii. Takie inicjatywy powinny być promowane i powielane jak częściej na całym świecie, ponieważ zmiany klimatu i ambicje człowieka do zmiany naturalnego ładu wywierają coraz większą presję na wrażliwe obszary zalewowe. Rozwijając się i zmieniając krajobraz, nie możemy zapominać o tym, że przekształcamy także obszary, na których żyjemy i musimy do tych nowych warunków się dostosować, by móc czuć się bezpiecznie.
Na podstawie artykułu: www.nationalgeographic.com/environment
