Jedz mniej mięsa - oszczędzisz wodę

Zbliża się Międzynarodowy Dzień Wody, więc uznaliśmy, że to dobry czas na to, aby zastanowić się jak racjonalniej gospodarować zasobami wodnymi, między innymi w kuchni. Możesz Cię zaskoczyć ilość wody, jaka jest potrzebna do wyhodowania i przygotowania jedzenia, spożywanego przez nas każdego dnia. Produkcja żywności odpowiada za 80% zużycia wody na świecie!

• Rolnictwo zużywa wodę na kilka sposobów: do podlewania upraw, jako dodatek do produktów, jako środek myjący, jako element pożywienia dla zwierząt.
• Ze wszystkich pokarmów to mięso potrzebuje najwięcej wody do wyprodukowania.
• Eksperci na całym świecie sugerują obniżenie spożycia pokarmów. To strategia, która ma prowadzić do oszczędności wody przy jednoczesnym zaspokojeniu codziennych potrzeb żywieniowych.

Duży ślad żywności i rolnictwa

Pisaliśmy niedawno o śladzie zużycia wody, czyli całkowitej ilości wody potrzebnej do wyprodukowania danego dobra konsumpcyjnego. Teraz przyjrzyjmy się ile wody pochłania produkcja artykułów spożywczych.

Tabela 1. Ślad zużycia wody popularnych artykułów żywnościowych*

*The Water Footprint Network

Jak pokazuje zestawienie, numerem 1 w „wodochłonności” jest mięso (w tym przypadku wieprzowina i wołowina). Według Grace Water Footprint Calculator (WFC), dieta ma największy wpływ na to, jaki ślad zużycia wody przypada na człowieka. Co ciekawe, to, co jemy, dużo bardziej wpływa na gospodarowanie wodą w domu, niż np. długie prysznice lub spłukiwanie toalety.

Dlaczego żywność ma tak duży ślad wodny?

Mogłoby się wydawać, że liczby w tabeli są znacznie zawyżone – czy naprawdę produkcja mięsa, czy jajek wymaga aż takich dużych nakładów? Skąd bierze się tak wysoki ślad zużycia wody? Powód, dla którego liczby są tak wysokie, ma związek z trzema częściami śladu zużycia wodnego: niebieskim, zielonym i szarym. Każda część reprezentuje objętość wody powierzchniowej, gruntowej i deszczowej zużytej do produkcji, w tym odparowanej, oraz wody słodkiej, która służy do rozcieńczania ścieków, będących wynikiem produkcji żywności.

Porównanie śladu wodnego mięsa z owocami i warzywami

Liczby są szczególnie wysokie dla mięsa i produktów zwierzęcych, takich jak nabiał i jaja, ponieważ pasza dla zwierząt hodowanych w klatkach składa się zazwyczaj z produktów o wysokich śladach zużycia wody niebieskim i zielonym, takich jak trawa, zboże, kukurydza i soja.

Natomiast zwierzęta hodowane na pastwisku jedzą paszę, która przede wszystkim opiera się na wodzie deszczowej, czyli zielonym śladzie. Trwa to dłużej, aby zwierzęta karmione trawą dotarły do pożądanej wagi rynkowej, zatem mięso z tych zwierząt będzie miało wyższy zielony ślad wodny, niż jego odpowiednik hodowany w klatce. Za to wartość niebieskiego śladu wodnego (zużyta woda gruntowa i powierzchniowa) będzie znacznie niższa.

Ponieważ produkty mięsne i zwierzęce mają tak wysoki ślad wodny, spożywanie mniejszej ich ilości może być dobrą strategią zmniejszania ilości wody potrzebnej do zaspokojenia codziennych potrzeb żywieniowych. Warto również zauważyć, że chociaż większość produktów ma niższy ślad wodny niż mięso, niektóre produkty, takie jak orzechy, mogą mieć wysokie wymagania dotyczące nawadniania.

Zrównoważone rolnictwo a ślady zużycia wody

Biorąc pod uwagę wszystkie potrzeby wodne rolnictwa, coraz częściej stosuje się bardziej zrównoważone metody uprawy, które starają się uwzględnić ochronę wód. To może sprawić, że gospodarstwa będą bardziej odporne na problemy związane z wodą, takie jak susza i konkurencja w zakresie zasobów wodnych.

Rolnictwo regeneracyjne, permakultura i rolnictwo ekologiczne dążą do wykorzystania zasobów w celu poprawy jakości i produktywności gleby, tak aby zatrzymywała ona wilgoć, minimalizując potrzebę dodatkowego nawadniania. Ostatnie postępy technologiczne w uprawach umożliwiają bardzo efektywny wzrost produkcji, minimalizując zużycie wody. Chociaż żadna aktualna metoda hodowli nie jest doskonała, mogą one współpracować w celu stworzenia lokalnych i regionalnych systemów żywnościowych, decydujących o wydajności i oszczędnym gospodarowaniu zasobami w rolnictwie.

Odpady żywnościowe a ślady zużycia wody

Ponieważ do produkcji żywności potrzeba tak dużo wody (i innych zasobów, takich jak paliwa, ziemia i praca), marnowanie żywności ma poważne konsekwencje. Według Greenpeace Polska rocznie w Polsce marnuje się aż 9 mln ton żywności. Wyrzucamy głównie pieczywo (51% badanych), wędlinę (49%), warzywa (33%), owoce (32%) oraz jogurty (16%). Żywność ląduje w koszu przede wszystkim przez nieprzemyślane, za duże zakupy oraz przegapienie terminu przydatności do spożycia. Marnowana żywność oznacza zmarnowane zasoby, w tym wodę. Czynności takie jak sporządzanie listy potrzebnych artykułów przed dokonaniem zakupów, planowanie posiłków, zużywanie resztek i kompostowanie, mogą spowodować znaczne zmniejszenie ilości żywności (i wody), która jest marnowana na co dzień.

Jak duży powinien być Twój ślad wodny?

Nikt nie osiągnie zerowego śladu zużycia wody z żywności, ponieważ każdy musi jeść. Mimo to, wybory dotyczące tego, jak i co jeść, mogą pomóc w ogólnym oszczędzaniu wody do produkcji żywności.

Co możesz zrobić?

• Nie marnuj żywności: marnowanie żywności oznacza marnotrawienie wszystkich zasobów potrzebnych do jej wyprodukowania, w tym wody. Planuj posiłki, wyczaruj czasem coś z resztek i kupuj to, co jest rzeczywiście potrzebne, a z czasem dokonasz dużych zmian w ilości zużycia wody.
• Jedz mniej mięsa: Dużym krokiem w kierunku obniżenia spożycia wody w diecie jest spożywanie mniejszej ilości mięsa - nie oznacza to pomijania go w diecie, ale również spożywanie mniejszych porcji. Spróbuj organizować sobie np. bezmięsne poniedziałki, a automatycznie zredukujesz zużycie mięsa o 15 procent.
• Jedz białka z różnych źródeł: nie dostarczaj sobie białka wyłącznie z mięsa. Ten ważny składnik znajdziesz też w warzywach, roślinach strączkowych, orzechach i nasionach.