Jak tworzy się gradobicie?
Jak tworzy się gradobicie?
Co otrzymamy, gdy zmieszamy wilgoć znajdującą się w powietrzu z burzowymi chmurami i silnym wiatrem? Najczęściej grad. Gradobicie może być spektakularnym ale i niebezpiecznym widowiskiem.
Tego typu zjawiska pogodowe najczęściej zdarzają się w ciepłych miesiącach wiosennych i letnich. Gdy wzrasta ilość burz i tornad, burze gradowe zazwyczaj następują tuż za nimi. Chmury Cumulonimbus - te wysokie, groźne chmury, często nazywane „chmurami burzowymi" - są miejscem, w którym zaczynają się tworzyć chmury gradowe. Na dużych wysokościach temperatury mogą być dość niskie, powodując, że wilgoć w powietrzu zamienia się w kryształki lodu. Owe kryształy - czasami nazywane miękkim gradem lub granulkami śniegu - przez meteorologów nazywane są krupą. W miarę jak tworzy się krupa, kryształki lodu stają się coraz cięższe i zaczynają opadać w dół. Gdy warunki pogodowe są odpowiednie dla gradobicia, bardzo silne wiatry - zwane prądami wstępującymi - zawracają krupę z powrotem w górne partie chmur. Gdy krupa ponownie znajdzie się w górnych partiach chmur, gromadzi więcej wilgoci i powiększa się. Gdy warstwy lodu mnożą się, w wyniku działania grawitacji krupa zamienia się w gradobicie i zaczyna spadać w kierunku Ziemi. Gdy gradobicie będzie wystarczająco duże, aby pokonać siłę prądu wstępującego, spadnie na Ziemię w formie gradu.
Od czego zależy siła gradobicia?
Jak duże są gradobicia zależy w dużej mierze od tego, jak silne są wiatry. Prądy wstępujące o sile ok. 30km/h zazwyczaj skutkują gradem wielkości grochu (ok. 1 cm średnicy), natomiast dwukrotnie silniejsze prądy mogą powodować gradobicie o średnicy nawet 2 cm. Bardzo duże gradobicia wymagają niesamowicie mocnych podmuchów wiatru. Grad wielkości piłki golfowej (ok. 5 cm średnicy) oznacza wiatr o sile ok. 90 km/h. Grad wielkości piłki (o średnicy 10 cm lub więcej) tworzy się tylko wtedy, gdy prądy wstępujące przekraczają 160 km/h.
Gradobicia zazwyczaj nie trwają długo - tylko około 5 do 10 minut - ale mogą w tym czasie spowodować wiele szkód. Oprócz zniszczeń samochodów, samolotów i dachów, grad regularnie niszczy także uprawy rolników. Znacznie rzadziej - ale to wciąż spotykane zjawisko - poważne urazy na ciele. Uderzenie gradową kulą może powodować wstrząsy mózgu lub śmiertelne urazy głowy u ludzi i zwierząt, jeśli warunki atmosferyczne są ekstremalne.
Na przykład w 1986 roku gradobicie w Gopalganj w Bangladeszu, zabiło 92 osoby. Zgłoszono, że kule gradowe ważyły około 1 kilograma każda. Z kolei w 1360 roku gradobicie pod Paryżem we Francji, zabiło setki najeźdźców z Anglii. Między innymi z tego powodu król Edward III wkrótce zrezygnował z podboju Francji.
Jak chronić się podczas gradobicia?
Podczas każdej burzy należy:
- odsunąć się od okien i drzwi,
- unikać korzystania z telefonu stacjonarnego (zagrożenie piorunem),
- unikać dotykania cegły lub betonu, stania boso na betonowych lub kaflowych podłogach, a także zachować szczególną ostrożność podczas jazdy.
Jeśli przewiduje się silny wiatr lub grad, należy:
- umieścić pojazdy pod osłoną i uważać na powalone drzewa i linie energetyczne.
- Zawsze mieć oko na najnowsze ostrzeżenia pogodowe.
